Deze verkiezingen gaan over het behoud van de parlementaire democratie zelf. Technocraten tornen aan uw kiezersmacht via een zakenkabinet. Deze verkiezingen gaan ook over het einde van het neokapitalisme en de opleving van corporatisme. Pas op! Kies een Keynesiaans evenwicht met méér macht voor de overheid.

Introductie: diverse onderwerpen

Uit de ongelofelijke veelheid aan thema’s en onderwerpen heb ik er de laatste dagen een aantal uitgekozen die mij raken. Zo merk ik dat Pieter Omtzigt flirt met een buiten parlementair zakenkabinet waar ik uitgesproken tegenstander van ben. Dergelijk paniekvoetbal is helemaal niet nodig in een land waar vrijwel geen werkloosheid is en de winsten van bedrijven hoger dan ooit. We zitten op de top van een welvaartsgolf. De kern is dat we die eerlijker moeten verdelen.

Ook keek ik naar de asielindustrie. Die wordt enorm opgeblazen. Gemiddelde worden er de laatste jaren jaarlijks 20.000 vluchtelingen met hun familie toegelaten. De rest gaat om studenten en migranten die ons smerige werk doen. De oplossing is bouwen, bouwen en nog eens bouwen. En echt mensen, ja de Randstad is vol, maar in het Noorden en Oosten is nog plaats genoeg. En ik liet me verleiden om mee te denken met de beroemde sciencefiction auteur Kim Stanley Robinson: hoe ziet hij de wereld over 30 jaar?

We leven in een zeer boeiende en ingrijpende tijd die mij vooral doet denken aan het begin van de jaren tachtig toen we al dachten van het Vissentijdperk in het tijdperk van Aquarius te komen. Misschien zijn we de grens tussen beide tijdperken gepasseerd. Ik zoek eerder enig houvast in de lange cycli van Kondratieff  die in de jaren dertig op grond van duurzaamheidsbeleid de geldstromen naar een nieuwe fase van groei sturen. Dat is mijn hoop.    

Zakenkabinet slecht idee

Pieter Omtzigt lanceert het idee om met een zakenkabinet te komen. Dat doet mij denken aan de kabinetten van zeekapitein Piet de Jong. Hij was van 1967-1971 minister-president en lid van de KVP. Formeel was zijn kabinet geen zakenkabinet maar het werd wel grotendeels bemand door vakmensen.  Zakenkabinetten zijn extraparlementaire kabinetten die (vrijwel) geheel uit niet-politieke personen bestaan, zoals uit ondernemers en ambtenaren. NSC-lijsttrekker Pieter Omtzigt wil wel premier worden als hij dan leidinggeeft aan een kabinet dat verder bestaat uit deskundigen op hun eigen gebied. Zo’n kabinet met vakministers zou Omtzigts voorkeur hebben, zegt hij in Buitenhof.

Die gedachte zwierde al eerder rond zoals bij BBB, T hierry Baudet en BIJ1.  Het is geen kabinet dat de lopende zaken afhandelt. Omtzigt wil een extraparlementair kabinet dat (vrijwel) geheel bestaat uit gespecialiseerde ministers zonder binding met politieke partijen, zoals succesvolle ondernemers, ambtenaren of hoogleraren. Dat is corporatisme dat de democratie buiten spel zet. Deze opvatting komt in essentie neer op een kabinet bestaande uit ‘technocraten.’ We krijgen dan een onwenselijke meritocratie, waarbij talentvolle individualisten de scepter zwaaien.

Een artikel van Douwe Roest van het  Montesquieu Instituut stelt dat een zakenkabinet het land daadkrachtiger kan besturen, met minder politiek gesteggel dat de aanpak van bijvoorbeeld een wooncrisis dwarsboomt. In tijden van politieke instabiliteit lonkt het zakenkabinet daarom als ‘landsstuurman’ die de boel gedaan krijgt. Het adagium ‘dat het land nu eenmaal bestuurd moet worden’ plakt hier eeuwig aan vast.  Ik vind dat Kabinetten een parlementaire (politieke) basis nodig hebben. Het komt erop neer dat technocraten het land gaan besturen terwijl zij zelf natuurlijk ook hun politieke agenda hebben. De macht van de kiezer wordt afgebroken en die is al zo beperkt als je ook in aanmerking neemt dat de EU, niet gouvernementele organisaties en VN-organen zoals de VN en de WHO al zoveel macht hebben. Terwijl  ook de macht van de grote multinationals en Tech firma’s steeds toeneemt.

Koopkracht en armoedebestrijding

Uit een vergelijking van het Centraal Plan Bureau en het Planbureau voor de Leefomgeving b lijkt dat de koopkracht voor alle groepen bij het programma van Groenlinks/PvdA beduidend  beter hersteld dan bij de VVD. Ook gaan  de belastingen op arbeid en die voor huishoudens meer omlaag, terwijl ze bij de VVD stijgen. Groenlinks/PvdA verhoogt wel sterk de belastingdruk op vermogens. Beide partijen zijn zuinig en houden de overheidsfinanciën op orde, terwijl GL/PvdA 100.000 meer banen schept. Ook dringt Groenlinks/PvdA de armoede meer terug en de CO2 uitstoot.

Vluchtelingen: het zijn er niet zoveel

Het onderwerp van migratie moet gesplitst worden: vluchtelingen, arbeidsmigratie, studiemigratie en andere redenen zoals de liefde. Asielmigratie moet duidelijk onderscheiden worden van andere vormen van migratie.  

 De kern van het asielrecht is het recht van een persoon om bescherming te zoeken in een ander land als hij of zij in zijn of haar eigen land vervolgd wordt. Voor de status houdende asielzoeker is er in mijn Nederlandse herberg wel degelijk plaats. En dat geldt ook voor de hereniging van gezinnen van statushouders. De regering slaagt er jaar in jaar uit niet in om asielzoekers die niet mogen blijven in  Nederland, uit te zetten. Dat probleem, dat niet eenvoudig is, moet eerst aangepakt worden. Ever daarvoor nog geldt dat er behoorlijke woonruimte gebouwd moet worden. Dat is sinds 2000 nagelaten. Daar zit ook een kern van het probleem.  

Alleen echte vluchtelingen voor oorlog, moord of ander levensgevaar moeten we status geven. Anderen moeten we uitzetten. Hoeveel vluchtelingen een status krijgen verschilt per periode. Het waren er in 2022 40.000 inclusief na reizigers, maar gemiddeld over vijf jaar 25.600 per jaar. Dat is toch niet zoveel op 18 miljoen inwoners. Het punt is dat Nederland de opvang en de voorzieningen niet op orde heeft. Dat was het beleid van de kabinetten van Rutte.

Instroom van statushouders

Bron: CBS

Nederland is migratieland

De bevolking van Nederland blijft de komende vijftig jaar naar verwachting groeien, tot 20,7 miljoen inwoners in 2070.[1] In 2023 wonen er 17,82 miljoen mensen in Nederland. Dat is een groei van 16% uitgesmeerd over 47 jaar, ofwel per jaar een gemiddelde groei van 0,4%. Naar verwachting bereikt het inwonertal in 2024 de 18 miljoen en in 2034 de 19 miljoen.

De bevolking groeit vooral door migratie en een stijgende levensduur. In 2040 is een kwart van de bevolking 65 jaar of ouder. Het onderzoek van The Lancet verwacht echter dat de Nederlandse bevolking in 2100 op 13,6 miljoen uit zal komen, fors minder dan nu het geval is. Andere bronnen[2] schatten de Nederlandse bevolking op 16,6 miljoen in 2100.

Einde van bevolkingsgroei

Naarmate er meer mensen op de wereld komen moet de schaarste aan alles beter verdeeld worden. Ja, er is voortdurend aan bijna alle behoeften van de mens een schaarste. Maar er is hoop. Er komt een einde aan de bevolkingsgroei, stellen wetenschappers.  In 2064 zal de wereldbevolking naar schatting uit 9,7 miljard mensen bestaan. Tegen 2100 zijn we echter ‘nog maar’ met 8,8 miljard. En als de doelstellingen voor Duurzame Ontwikkeling op het gebied van educatie en contraceptie zouden worden gehaald dan zou in 2100 de wereldbevolking verder dalen tot 6,9 miljard inwoners in 2100. Dat zou een substantiële daling zijn ten opzichte van 2024 en ook een aanzienlijke bijdrage leveren aan het halen van de klimaatdoelen. De wereldbevolking gaat afnemen.Dat is een hoopgevende analyse.

  Het blijkt uit een uitgebreide analyse, gepubliceerd in het blad The Lancet. De daling op termijn komt met name omdat de vruchtbaarheid, het aantal kinderen per vrouw, in de Sub-Sahara daalt. De piek ligt in 2064. Het gaat om geboortebeperking door het gebruik van voorbehoedmiddelen. In de Sub-Sahara baren vrouwen in 2017 gemiddeld nog 4,6 kinderen. In 2100 zijn dat 1,8 kinderen.  Daarnaast gaan de bevolkingen in veel Aziatische landen en Oost-Europese landen krimpen. China telt nu nog 1,4 miljard inwoners en naar verwachting in 2100 niet meer dan 732 miljoen. Als er minder kinderen geboren worden dan voor de vervanging van de sterfte nodig is heeft dat natuurlijk vergaande gevolgen voor economie, sociale verhoudingen en de geopolitieke kracht van landen zoals China en India.

 Hoe dicht bevolks is Nederland?

Er wordt veel geroepen dat Nederland vol is. Is dat zo? In 2023 is de gemiddelde bevolkingsdichtheid in Nederland 430 inwoners per vierkante kilometer land. De hoogste bevolkingsdichtheid vinden we in Den Haag met 6.827 inwoners per vierkante kilometer.9 okt 2023. Nederland staat daarmee op plaats 29! als je per land naar de bevolkingsdichtheid kijkt.  Nederland is na Malta wel het dichtst bevolkte land van Europa. Natuurlijk kunnen mensen ervaren dat Nederland vol is, vooral in stadswijken inj de grote steden. Maar, wat bedoel je als je zegt dat Nederland vol is?

Nederland is geen moslimland?

In 2022 emigreerden er ongeveer 30.000 Nederlanders, waarvan de overgrote meerderheid naar andere Europese landen. De belangrijkste redenen voor emigratie zijn werk, studie en liefde. Er is wel een kleine groep Nederlanders die emigreert uit onvrede met de toenemende invloed van de islam in Nederland. Deze groep wordt vaak aangeduid als de “islamkritische beweging”. Dat ging in Duitsland vooral over Pegida. De islamkritische beweging is niet representatief voor de Nederlandse bevolking als geheel. In een onderzoek van Ipsos MORI uit 2022 gaf 68% van de Nederlanders aan dat zij vinden dat de islam een positieve bijdrage levert aan de Nederlandse samenleving. Meer dan de helft (55 procent) van de Nederlanders van 15 jaar of ouder is trouwens niet gelovig. In 2020 rekende 20 procent van de Nederlanders zich tot de katholieke kerk, 14 procent was protestants, 5 procent moslim en 5 procent behoorde tot een andere religieuze groep, aldus het CBS in 2021. Het idee dat Nederland een moslimland is klopt niet.

Het klimaat verandert: nou en of

NRC-journalist Wouter van Noort zei vorige week op een mooie avond van het John Adams Institute dat juli 2023 de heetste maand in 120.000 jaar was. Gletsjers, de noord- en Zuidpool smelten weg in recordtempo. “De ijsmassa van West-Antarctica, goed voor in totaal 5,3 meter zeespiegelstijging, zal ook bij streng klimaatbeleid deze eeuw versneld afsmelten. Dat betekent dat Nederland zich moet opmaken voor meer zeespiegelstijging dan verwacht”, aldus De Volkskrant vorige week. Dat betekent voor Nederland een extremere stijging van de zeespiegel dan eerder voorzien. Minder dan een halve meter in 2100 lijkt niet meer haalbaar; het wordt eerder ongeveer een meter, of erger, aldus de auteur.

Voor veel mensen is de klimaatverandering irreëel. Zij vinden dat de natuur het klimaat zelf wel regelt. Dat Nederland zich niet moet bezighouden met stikstof, maar met woningbouw. Ik ervaar echter sinds mijn geboorte in 1939 wel degelijk klimaatverandering. Klimaatverandering door menselijk ingrijpen in de natuur zoals op het gebied van CO2 uitstoot. Kijk alleen maar naar schaatsen op natuurijs. Dat komt zelden nog voor. Overigens vind ik wel dat de womingbouw snel op gang moet komen.

Van Noort interviewde ook  Kim Stanley Robinson, de Amerikaanse science fiction schrijver van de Mars-trilogie, met humanistische, sociale en ecologische uitgangspunten. In zijn nieuwste boek The ministry of the future, net uit in Nederlandse vertaling, schetst hij in zijn eigen woorden „het best denkbare scenario, dat nog steeds geloofwaardig is.”. Van Noort interviewt hem vanuit de achterdocht dat als dit het beste scenario is,wat is dan het slechtste.

“Sinds 1945 was er een intense, grote versnelling”, zegt Robinson, “waarvan de pandemie in 2020 ook een voorbeeld was. Sindsdien is er een bewustzijn dat de biosfeer je zelfs kan doden.”. Hij bespreekt “geo-engineering”, het ontwerpen van de aarde, wat velen slecht vinden en zegt dat de mens een technologisch wezen is dat de wereld manipuleert met gereedschappen. Volgens Robinson staan we voor een tijd van ernstige conflicten en rampen, zoals een miljoen doden door een hittegolf in India. Het kan gebeuren, maar moet vermeden worden. Zijn science fictio boek begint in 2025 met een hittegolf in India die 20 miljoen mensen het leven kost.

“Als we een wereldwijde crisis van de biosfeer confronteren met het systeem van de natiestaat en globaal kapitalisme dan weten we dat die systemen gefaald hebben zoals in de vorm van WOII. We kunnen die systemen niet zomaar wegdoen of veranderen en moeten nagaan hoe we kunnen verbeteren met de bestaande systemen. Daarbij wordt onder meer gedacht aan een internationale groep van experts, meritocraten, aan het stuur omdat de natiestaat het niet  meer alleen kan. Denk aan de WHO, maar ook aan de oproep van Pieter Omtzigt om een  kabinet van experts te vormen. Het is de verkeerde richting. De politiek kan niet overgelaten worden aan grote multination’s, World Economic Forum, WHO en experts aan de leiding zoals in Singepore. Dit is de grote uitdaging van deze tijd.

Kim Stanley Robinson

Naar een Keynesiaans model

PvdA/GL wil 25 miljard euro weghalen bij het bedrijfsleven. Je moet vooral kijken wat zij er mee willen doen. Dit geld willen ze gebruiken om te investeren in sociale voorzieningen, zoals onderwijs, zorg en wonen. PvdA/GL wil na het neoliberalisme en neo-kapitalisme naar  een economie waarin de overheid meer de geldstromen bepaalt. Zoals tijdens Keynes toen ik jong was. Met Den Uyl die dan toch maar de mijnbouw reorganiseerde. De PvdA/GL is niet tegen de markt en wil juist een sterk MKB. De partij wil wel de steeds grotere ongelijkheid aanpakken.

PvdA/GL wil dit doen door een aantal belastingen te verhogen, zoals de vennootschapsbelasting, de dividendbelasting en de loonbelasting voor topverdieners. Ze willen ook een aantal subsidies afschaffen, zoals de NOW-subsidie. Het gaat er ook om de ongelijkheid te verminderen.

Kunnen bedrijven niet meer investeren?

Het midden- en kleinbedrijf is van groot belang voor de Nederlandse economie. Dat vindt ook de PvdA. Maar de werkgevers blazen hoog van de toren dat ze niet meer kunnen investeren en groeien vanwege de belastingen die de PvdA/GL wil opleggen. Soms zit daar wat in, dan moet je per sector kijken, maar de winstgevendheid van het Nederlandse bedrijfsleven is goed en gezond.

De winstgevendheid van het Nederlandse bedrijfsleven is in de afgelopen jaren juist voortdurend gestegen. De operationele winst kwam in het derde kwartaal van 2022 uit op 59,9 miljard euro, tegen 55,7 miljard euro in het derde kwartaal van 2021, aldus het CBS. Doordat er minder corona gerelateerde subsidies werden verstrekt, waren de ontvangen niet-product gebonden subsidies 2,3 miljard euro lager.

Een andere maatstaf is de winstquote. Ondanks de stijging van de operationele winst was de winstquote – de operationele winst als percentage van de toegevoegde waarde – met 44,0 procent in het derde kwartaal van 2022 iets lager dan in hetzelfde kwartaal van 2021 (44,8 procent). Dat is gewoon heel gezond. En de daling komt alleen maar door de afname van de ontvangen niet-productgebonden subsidies, die wel onderdeel zijn van de operationele winst maar niet van de toegevoegde waarde. Het is nog niet zeker of PvdA/GL in staat zal zijn om de 25 miljard euro weg te halen bij het bedrijfsleven. Ze zullen hiervoor de steun van andere partijen nodig hebben.

Je moet ook niet vergeten dat de overheid al jarenlang miljarden misloopt door mazen in de wetten en door verkeerde keuzes. Denk aan de € 26 miljard die de Belastingdienst is misgelopen door dividendstrippen en de keuze om vervuilers niet stelselmatig te belasten maar juist met miljarden te subsidiëren. Het volgende Kabinet moet de komende jaren daarom verstandiger omgaan met belastinggeld. Jaarlijks deelt de Belastingdienst € 150 miljard uit aan fiscale kortingen. Die maken het stelsel complex en onrechtvaardig. Want vooral vermogenden en grootverdieners profiteren hiervan. Deze aftrekposten en kortingen moeten sterk vereenvoudigd worden.

Er is echt wat te kiezen, woensdag 22 november tijdens de verkiezingen. Het is fascinerend te wonen, werken en leven in een land met een sterke democratie! Houden zo. Ik ga stemmen.

Zo sterk is Nederland

Bron: CBS. De reële CAO-lonen blijven sinds 1995 achter bij de arbeidsproductiviteit van bedrijven. Daar zit een knelpunt

Wilt u reageren? Log dan eerst in of maak een account aan.

Login vergeten? Reset wachtwoord.