De geldkraan gaat dicht
Foto van www.debiteuren365.nl
Je mag best geld lenen, maar eigenlijk moeten je eigen bezittingen tenminste de helft zijn van wat je aan kapitaal gebruikt. En je inkomen moet voldoende zijn om rente en aflossingen te kunnen betalen en je huishouden of bedrijf te onderhouden. Deze klassieke waarheden als een koe gelden niet voor banken. Banken lenen veel en veel meer uit dan zij bezitten. En nu de rente stijgt en daardoor de waarde van hun obligaties daalt komen ze in moeilijkheden. Er ligt een nieuwe bankencrisis op de loer. Net zoals bij de klimaatcrisis moet er iets wezenlijk veranderen.
De banken hebben weliswaar wat meer geld in kas dan in 2008, maar toch veruit onvoldoende. Als spaarders massaal hun geld opeisen is de reserve vaak niet genoeg. We hebben nu een depositogarantiestelsel van €100.000, maar dat is niet genoeg. Het dwingt spaarders bovendien hun geld te spreiden over meerdere, soms veel banken. Net als in de politiek op het gebied van de klimaatcrisis is er in de financiële sector veel te weinig veranderd de laatste 13 jaar. Als spaarders en beleggers in Europa en de VS net zo gaan reageren als stemmers op BBB kunnen we nog rare dingen meemaken. Er dient zich dan een nieuwe bankencrisis aan met een recessie als gevolg omdat we niet streng genoeg waren.
Geldkraan sluit
De banken namen hun maatregelen al. De Europese Centrale Bank ECB heeft de groei van de geldhoeveelheid in de eurozone sinds 2021 drastisch teruggebracht. Maar hoe zit het met de risico die banken namen? In hoofdlijn is het eigen vermogen ten opzichte van het uitgeleende geld nog te slecht. De banken zijn niet sterk genoeg. De “leverage ratio” die het bankwezen gebruikt zijn moeilijk te controleren. De kernkapitaalratio gewogen naar de risicoblootstelling van banken daalt van 16,2% naar 15,6%, aldus een rapport van het CPB in 2021.Daarbij wordt ook gekeken naar de solvabiliteit in het bedrijfsleven, de woningbouw, zorg, onderwijs en onder meer de overheid.
De Core Equity Tier 1 ratio (CET1-ratio) geeft de verhouding weer tussen het kernkapitaal van een bank als percentage van de risico gewogen activa. Dat geeft weer hoeveel eigen vermogen er is ten opzichte van het totale risico dat de bank loopt. Deze ratio stond in januari 2023 volgens de ECB op 14,7%, lager dan in 2021.. “In de praktijk kan de liquiditeitspositie van banken snel verslechteren”, stelt het Centraal Plan Bureau in zijn financiële risicorapportage. “Ondanks verbeterde liquiditeitsposities blijven banken gevoelig voor een omslag in het sentiment op financiële markten”. Die omslag vindt nu plaats.
Solvabiliteit
Ik gebruik een ratio die ik zo uit de jaarverslagen kan halen. Dat is het eigen vermogen van een bank ten opzichte van het balanstotaal. Bijvoorbeeld ABNAMRO heeft eind 2022 een eigen vermogen van 6% van het balanstotaal. Dat was in 2008 nog maar 2,6%. Het is dus wel verbeterd, maar onvoldoende. Bij de Volksbank (SNS) is dat maar 5,1% In 2022, ten opzichte van 3,9% in 2008. SNS zegt in TV reclame. “Bij ons komt de mens op de eerste plaats en het geld op de tweede plaats”. Dat is schijnheilig niet waar. SNS moet zijn risico sterk verder afbouwen en dat gaat ten koste van de mens.
In het Nederlandse bedrijfsleven wordt een solvabiliteit tussen 25% en 40% als gezond beschouwd, maar banken komen weg met 6%. Iedere ondernemer zal begrijpen dat het te weinig is. En dat kun je met zoveel onbegrijpelijke ratio’s verdoezelen, maar het is te weinig. En dat is bijvoorbeeld met een aantal ziekenhuizen net zo. Als zij 10% meer loon gaan betalen koersen ze naar faillissementen toe. De solvabiliteit moet omhoog, maar als banken minder uitlenen – wat nu gebeurt – komt er recessie.
Scherpe daling van groei geldhoeveelheid in de EU
De Amerikaanse deskundige Nouriel Roubini vergelijkt de huidige crisis niet met die van 2008 omdat er nu geen recessie is. Hij accentueert wel dat een aantal banken zich nu niet hebben gerealiseerd dat bij stijgende rente de koers van obligaties zou dalen. Ook hebben Amerikaanse banken nog $620 miljard niet genomen verliezen op hun effecten. Hij vindt dat de showdown van Credit Suisse een “Lehman” herinnering oproept en dat de inflatie niet snel genoeg omlaaggaat. Roubinie vreest dat de inflatie langer blijft.
Credit Suisse
Na de Amerikaanse Silcon Valley Bank is de Zwitserse Credit Suisse de tweede bank die in korte tijd in zwaar weer terecht komt. En nog twee banken in de VS. Wat is er aan de hand? Klanten halen geld van hun rekeningen af. Beleggers wijken uit naar veiliger beleggingen en de grootste aandeelhouder van CS wil niet bijlappen. De koers van de bank tuimelde 30% omlaag en trok andere banken mee in zijn val.
De koers van Credit Suisse stond al sinds begin 2021 onder druk omdat de bank een vergaande sanering moet doorvoeren om uit de problemen te komen. Voor een deel hebben de problemen te maken met de sterke renteverhogingen van de laatste tijd. Maar de bank had veel meer interne problemen zoals een zwak intern toezicht, een strafrechtelijk onderzoek naar witwassen en vreemde beleggingen. Ook bleek dat een Amerikaanse aandeelhouder, Harris Associates, al sinds oktober 2021 bezig was zijn belang in CS te verminderen.
Ondanks de misstanden heeft de Zwitserse Centrale Bank aan CS niet minder dan €50 miljard geleend om de organisatie in staat te stellen te saneren en zich beter naar de markt te richten. CS wordt gezien als een systeembank die niet mag omvallen. CS is is een van grootste Zwitserse banken met wereldwijd grote belangen in bedrijven. Juist dit weekeinde worden grote stappen voorbereid.
Intussen zijn er al twee partijen die erin zijn geïnteresseerd om Credit Suisse te kopen. Dat zijn de Zwitserse zakenbank UBS en de grote Amerikaanse investeerder Black Rock, ook al ontkent Black Rock dat zelf. Het FD schrijft: “De (Zwitserse) autoriteiten hebben er alle belang bij om de voortwoekerende onzekerheid rond een van de grootste banken ter wereld de kop in te drukken. De centrale bank zou het liefst zien dat er een principeakkoord ligt voordat de beurzen maandag weer opengaan”. De combinatie UBS-CS levert een heel grote systeembank op met een omzet van $50 miljard. Het wordt een bank die niet meer failliet kan gaan. Dat is niet best want daardoor wordt de verwevenheid van het geld met talloze belangen alleen maar groter en dat versterkt de kwetsbaarheid. Bovendien, wat kan het de bankiers dan nog schelen? De Staat als “lender of last resort”, springt altijd wel bij. Er moet in Nederland weer een kleine en financieel sterke consumentenbank komen waar spaarders en kleine beleggers zich veilig weten.
De koers van het aandeel CS stond al jaren onder druk en zakte vorige week naar het dieptepunt van 1,70 Zwitserse francs. De crisis dit weekeinde in Zwitserland is rechtstreeks vergelijkbaar met de redding van ABNAMRO. Op 3 oktober 2008 heeft de Nederlandse overheid Fortis/ABN AMRO Nederland overgenomen. Je krijgt het gevoel dat topbankiers niets geleerd hebben.
Wilt u reageren? Log dan eerst in of maak een account aan.
Login vergeten? Reset wachtwoord.