Juist vandaag 12 september 2023, krijg ik van mijn buurvrouw een velletje uit haar filosofie scheurkalender 2023 over de vrije pers als werktuig van de tirannie.  Een behartigenswaardige observatie in deze tijd waarin een heel volk zich slaafs liet onderwerpen aan een vaccinatieprogramma tegen Covid-19, waarvan de bijwerkingen nog lang niet volledig bekend zijn en, misschien erger nog, waarin de mainstream massamedia een wetenschappelijke consensus over de oorzaak van de opwarming van de aarde, collectief omarmen.  

“Wetenschap is betrekkelijk en bovenal tijdelijk. Nieuwe inzichten zorgen voor nieuw beleid. En daarom is mijn vertrouwen in wetenschappers beperkt. Over 100 jaar is 90%, wat nu wetenschappelijk bewezen is, verdwenen in de prullenbak” schrijft mijn vriend Ad Nederlof. Hij kritiseert de slaafse volgzaamheid van pers en politiek van de consensus-gedachte van bijna 100 procent van de klimaatwetenschappers dat het broeikaseffect de motor is onder de klimaatopwarming.

Het velletje uit de scheurkalender dat aan zijn lot als wc-papier ontsnapte en nu prominent mijn website www.adriaanmeij.nl siert – je kunt je er gratis inschrijven –  vertelt dat Ludwig Wittgenstein (1889-1951) als eerste hoofdwerk in 1921-1922 de Tractatus Logico-Philosophicus  schreef over de relatie tussen taal, denken en werkelijkheid. Dat werk opent met het motto dat alles zich in ‘drie woorden’ laat zeggen en eindigt met de stelling: ‘Waarvan met niet kan spreken, daarover moet men zwijgen”.

Het motto is van, schrijft Vanno Jobse, Ferdinand Kürnberger (1821-1879) een Weense maatschappijcriticus. Hij schreef in “De AmerikaMoeheid” (1855) dit: “waar de pers vrij is, zoals in Amerika, slikt het publiek alles; waar de pers geknecht is, zoals in het Habsburgse Keizerrijk, vertrouwt het op zijn eigen oordeel.” “De knechting van de pers is een voortreffelijk instrument van de vrijheid; want het publiek vormt zich in dit geval zijn eigen oordeel”, schreef Kürnberger, “maar de vrije pers is een dierbaar werktuig van de tirannie – het volk vertrouwt haar en praat haar blind na”. Het stukje is ondertekend door Vanno Jobse (1970), journalist. Hij studeerde filosofie in Amsterdam en Frankrijk, met als specialisatie de ethiek van Wittgenstein.

De gedachte, de vrije pers als werktuig van de tirannie, is in 2055 – als fossiele brandstoffen verboden en het broeikaseffect bedwongen is – van 200 jaar geleden. Klopt die gedachte dan nog?  Dat journalisten de lakeien van politici en industriële oligarchen zijn in plaats van de luizen in hun pels? Er is alle reden daarover opnieuw goed na te denken, over een ongezegd en ongezond verbond tussen massamedia, politiek en wetenschap. Zeker  ook in relatie tot het broeikaseffect.

Vertrouwen de Russen op hun eigen oordeel, geknecht als de pers daar is?  Of willen ze helemaal niet  meer tot een oordeel komen en fluisteren ze alleen maar hun eigen oordeel in een heel kleine, intieme setting? En wat als de kapitalisten van de social media zoals Elon Musk de laatste vrije  media die daar als duizenden muurbloemen bloeien van het toneel gaan weren wanneer hun kleur hen niet aanstaat? De term “social media” is al zeer misleidend, al die media zijn zeer kapitalistisch en zeker niet sociaal. Maar als “capitalist media” hadden ze nooit de wereldmarkt veroverd. Het is zeer misleidend. De vrije pers is onvoldoende kritisch. Journalisten en parlementariërs houden te weinig afstand van elkaar. Politici en vertegenwoordigers van belangen – lobbyisten – zitten te veel bij elkaar op schoot. Bedankt, buurvrouw, voor je papiertje.

Wilt u reageren? Log dan eerst in of maak een account aan.

Login vergeten? Reset wachtwoord.