Vreedzame protesten. Foto: https://extinctionrebellion.nl/
De aardbeving in Marokko is een natuurramp, een “Act of God”. De opwarming van de atmosfeer, land en oceaan ontstaat (mede) door menselijk handelen: is mede door mensen gemaakt. Mensen maken broeikasgassen. Daar zijn de wetenschappers het over eens. Dat heet de consensus en die vormt de basis onder het klimaatbeleid van de Nederlandse regering.
Daarnaast bestaat er een kleine groep klimaatwetenschappers die niet bestrijdt dat de aarde opwarmt, maar dat broeikasgassen nauwelijks impact hebben, maar wel bijvoorbeeld zonnevlekken. Ook bestaan er natuurlijke schommelingen van de aarde die duizenden jaren bestrijken. Deze wetenschappers wijzen overwegend actie tegen broeikasgassen niet af, maar willen dat langzamer en betwijfelen of dat effect heeft.
Wereldwijd denken steeds meer mensen dat zij de aarde niet opwarmen, dat dat idee een complot is. Of zij denken da de aarde wel opwarmt, maar niet door menselijk handelen. In Nederland zijn er ruim 1 miljoen mensen die sceptisch of negatief zijn over menselijk aangestuurde opwarming.[1]
In mijn zoektocht ontbreekt mijn kennis. Ik moet afgaan op wat anderen zoals hoogopgeleide wetenschappers stellen. Maar ook ik zag in tachtig jaar processen en gebeurtenissen die tot grote zorgen leiden. Daarom denk ik dat er naast een ingrijpende klimaattransitie een transitie in het economische- en maatschappelijke systeem zelf nodig is. Doorbreek machtige mono- en oligopolie, steun wat klein is.
Overstelpende wetenschappelijke consensus
In Environmental Research Letters van April 2021 staat dat meer dan 99% van de wetenschappelijke literatuur over klimaatopwarming bevestigt dat die opwarming veroorzaakt wordt door menselijke activiteiten. Die conclusie is ontleend aan een onderzoek onder 88.125 gepubliceerde studies sinds 2012. Al die publicaties zijn “peer-reviewed”. Dat is “collegiaal getoetst”, wat betekent dat de kwaliteit van het onderzoek voorafgaande aan publicatie beoordeeld wordt door collega’s.
Environmental Research Letters is een wetenschappelijk kwartaalblad over het milieu dat wordt uitgegeven door IOP Publishing van het Britse Institute of Physics dat 23.000 leden telt. Hoofdredacteur is de Amerikaan Daniel Kammen, die in 2007 hoofdauteur was van “Climate Change 2007” dat vaststelde dat de opwarming door mensen veroorzaakt wordt. Dat rapport won een Nobelprijs. Eerder werkte hi ook bij de Wereldbank op het gebied van hernieuwbare energie. Uit de bijna 90.000 publicaties over klimaatopwarming werd een willekeurige subgroep van 3000 artikelen geselecteerd waarbij verder gekeken werd naar publicaties die sceptisch waren over menselijke invloed.
Kammen vond 28 publicaties die impliciet of expliciet sceptisch waren, een verwaarloosbaar aantal. Het onderzoek bevestigt dat er nauwelijks wetenschappelijk debat is of de opwarming wel of niet veroorzaakt wordt door mensenhanden. En de beperkte groep tegenstanders levert geen overtuigend bewijs om de hypothese te weerleggen dat – in de woorden van IPCC AR5[2] – ‘dat het uiterst waarschijnlijk is dat menselijke invloed de dominante oorzaak geweest van de waargenomen opwarming sinds het midden van de 20e eeuw’. Meest recentelijk in IPCC AR6: ‘het is ondubbelzinnig dat menselijke invloed de atmosfeer heeft opgewarmd, oceaan en land’. Het rapport stelt zelfs dat het zeer aannemelijk is dat 99,9% van de onderzoeken vinden dat de broeikasgassen-emissies door mensen gemaakt zijn.
Sceptici: wel warmer, maar niet door broeikasgassen
Klimatoloog Tim Ball (1938-2022), hoogleraar geografie en klimatologie aan de universiteit van Winnipeg, verwierp de consensus onder wetenschappers op het gebied van globale opwarming. Dat wil zeggen, hij geloofde in deze opwarming, maar niet dat CO2 die veroorzaakt. Robin Monotti (@robinmonotti) publiceert op X een aantal deskundigen die de opwarming door CO2 zien als een politiek geïnspireerde actie in gang gezet door de industrie. Maar een filmpje naar aanleiding van de documentaire “The Great Global Warming Swindle” (2007) toont wel meningen, maar die worden nergens onderbouwd. Gewezen wordt op de relatief warme Middeleeuwen en het niet stijgen van de mondiale temperatuur tussen 1940 en 1970. De opwarming sinds 1970 zou liggen aan meer zonnevlekken en zonneactiviteit. Lees in bovenstaande link hoe andere wetenschappers de conclusies van de documentaire weer bestrijden en sommige wetenschappers zich distantieerden van de documentaire waaraan zij meewerkten.
De Britse klimaatdeskundige en auteur Philip Stott (1945) vindt dat mensen het klimaat niet veranderen zoals hij al in 2005 schreef in The Daily Telegraph. Richard Lindzen is een Amerikaanse atmosferische fysicus en emeritushoogleraar aan het befaamde Massachusetts Institute of Technology (MIT) met boeiende tegendraadse opvattingen en theorieën. Hij ziet wel toename van broeikasgassen en temperatuurstijging, maar geen directe samenhang tussen beiden.
Judith Curry is een veelbesproken klimaatwetenschapper met eigen standpunten. Haar interessegebieden zijn onder meer orkanen, modellering van de atmosfeer, poolklimaten. Zij bevestigt dat CO2 de aarde opwarmt, maar langzamer dan de klimaatmodellen projecteren. In 2013 verklaarde zij tegenover het Amerikaanse congres dat er zoveel onzeker is dat reductie van de emissies zinloos kan blijken. Op 6 februari 2019 verklaarde zij dat de menselijk gemaakte klimaatopwarming geen existentiële dreiging is in de 21ste eeuw.
Natuurlijke schommelingen over duizenden jaren
Ewald van Dadel, master in aarde wetenschappen beschrijft in Geografie.nl dat de planeet naast antropogene klimaatverandering ook natuurlijke schommelingen in het klimaat kent. Het gaat om invloeden van de Milankovitch cycli. Dat zijn lichamen in het zonnestelsel die aantrekkingskracht op de aarde uitoefenen. De baan en de positie van de aarde verandert daardoor ieder jaar wat. Daardoor verandert de hoeveelheid zonnestraling in een gebied en daarmee het klimaat. Deze bewegingen kennen een looptijd van duizenden tot honderdduizenden jaren. Volgens Van Dael beïnvloedt de man-made klimaatverandering het klimaat op een veel kleinere tijdschaal dan dat genoemde cycli dat doen, die zijn immers pas enkele decennia goed gemeten. Van Dael: “de vondst van Milankovitch cycli kan dus niet als argument worden gebruikt om niets tegen klimaatverandering hoeven te doen. Om onze planeet en het leven daarop te beschermen moeten we drastische maatregelen nemen en onze uitstoot beperken, anders maken we geen Milankovitch cycli meer mee”.
Wetenschappelijk bewijs voor opwarming
Ja, de opwarming van de aarde is wetenschappelijk bewezen. De wetenschappelijke consensus is dat de aarde in de afgelopen eeuw op een ongekende snelheid is opgewarmd en dat deze opwarming voornamelijk wordt veroorzaakt door menselijke activiteiten, zoals de uitstoot van broeikasgassen, waaronder koolstofdioxide (CO2), methaan (CH4) en stikstofoxiden (NOx). Deze conclusie is gebaseerd op uitgebreid onderzoek, verzameld en geanalyseerd door duizenden klimaatwetenschappers over de hele wereld.
Temperatuurwaarnemingen: Er is een aanzienlijke stijging van de gemiddelde wereldwijde oppervlaktetemperatuur gedocumenteerd door meetstations, satellieten en andere instrumenten. Deze gegevens laten zien dat de aarde warmer wordt.
Smeltende ijskappen en gletsjers: Er is overtuigend bewijs dat ijskappen en gletsjers wereldwijd smelten, wat bijdraagt aan de stijging van de zeespiegel.
Zeespiegelstijging: De zeespiegel stijgt als gevolg van thermische uitzetting van het oceaanwater en het smelten van ijskappen en gletsjers. Dit fenomeen is waargenomen en gedocumenteerd.
Veranderingen in weerpatronen: Er zijn veranderingen in weerpatronen, zoals toegenomen frequentie van extreme weersomstandigheden (bijvoorbeeld hittegolven, zware neerslag en orkanen), die consistent zijn met klimaatverandering. Klimaatmodellen: Wetenschappers gebruiken klimaatmodellen om toekomstige klimaatverandering te voorspellen. Deze modellen hebben historische waarnemingen gereproduceerd en voorspellen verdergaande opwarming als broeikasgasemissies niet worden verminderd.
Daarom warmen broeikasgassen de aarde op
Broeikasgassen warmen de aarde op vanwege het zogenaamde broeikaseffect, dat een natuurlijk fenomeen is en essentieel is voor het handhaven van de leefbaarheid van onze planeet. Hier is hoe het werkt: Zonnestraling: De zon zendt voortdurend energie uit, inclusief zonnestraling (zichtbaar licht en ultraviolet licht). Deze straling bereikt de aarde en verwarmt het oppervlak. Terugkaatsing: Een deel van deze zonnestraling wordt weerkaatst door de atmosfeer en het aardoppervlak, waardoor een deel ervan weer de ruimte in gaat. Absorptie en uitstraling: Een ander deel van de zonnestraling wordt geabsorbeerd door het aardoppervlak en verwarmt het. Dit opgewarmde oppervlak zendt vervolgens infrarode straling (warmtestraling) uit. Broeikasgassen: Broeikasgassen in de atmosfeer, zoals koolstofdioxide (CO2), methaan (CH4), waterdamp (H2O) en andere, hebben de eigenschap om bepaalde golflengten van deze uitgezonden infrarode straling te absorberen en vast te houden. Terug straling: In plaats van alle uitgezonden infrarode straling rechtstreeks de ruimte in te laten ontsnappen, absorberen de broeikasgassen een deel ervan en stralen het terug naar het aardoppervlak. Warmtebehoud: Deze teruggekaatste infrarode straling verhoogt de temperatuur van het aardoppervlak en de atmosfeer, vergelijkbaar met hoe een broeikas warmte vasthoudt. Hierdoor stijgt de gemiddelde temperatuur op aarde, wat leidt tot het broeikaseffect en het opwarmen van de planeet. Belangrijk is dat het broeikaseffect op zichzelf niet slecht is; het is cruciaal voor het handhaven van een leefbare temperatuur op aarde. Echter, door menselijke activiteiten zoals het verbranden van fossiele brandstoffen en ontbossing, wordt de hoeveelheid broeikasgassen in de atmosfeer verhoogd, wat resulteert in een versterkt broeikaseffect, wat leidt tot de opwarming van de aarde en klimaatverandering. Dit wordt vaak aangeduid als door de mens veroorzaakte klimaatverandering en heeft ernstige gevolgen voor het milieu en de samenleving.
Mijn persoonlijke observaties
Ik ben geboren in september 1939 en heb 84 jaren klimaat meegemaakt. In het NOS–journaal van 6 september 2023 hoor ik dat de gemiddelde wereldwijde temperatuur in de zomer van 2023 met 0,66 graden Celsius is gestegen. De grafiek laat de temperaturen zien in de wereld vanaf 1979. De stijging in 2023 springt eruit. Dat komt omdat in Canadees Antarctica en zuidelijk Antarctica veel minder zee-ijs ligt dan normaal. Het bevestigt volgens weerman Peter Kuipers Munneke dat de hoeveelheid extreem weer die we de laatste tijd hebben gezien samenhangt met de opwarming van de aarde. Succesvol klimaatbeleid zou er volgens hem toe leiden dat de hoeveelheid extreem weer niet meer zoveel zou toenemen.
Stijging van de temperatuur in de wereld 1979-2023. Duit jaar is een extreme uitschieters. De weersverwachting in het NOS-journaal
Ik vind het voorbeeld van de afname van het aantal winters waarin niet meer of nauwelijks op natuurijs geschaatst kan worden sprekend. Ook is de laatste Elfstedentocht van 1997 alweer 26 jaar geleden. Reinier Paping won deze zwaarste tocht aller tijden. En je had de barre winters van 1942,1947, 1963. In 1963 reed ik met de auto over het IJsselmeer van Amsterdam naar Monnikendam. Ik herinner me de vreselijk koude winter van 1979 als een zeer strenge winter, met zware sneeuwstormen over het Drentse en Friese platteland. Mijn weekeindhuis in Friesland was onbereikbaar en totaal ondergesneeuwd.
Bij een recente wandeling over de jeneverbesroute op het Mantingerveld achter Hoogeveen zag ik dat de heide daar veel paarser en vitaler bloeide dan in het Staphorster staatsbos. De stikstofdispositie is in dat beschermde gebied zonder autowegen ook minder dan in Staphorst. Ik merk dat het de laatste 35 jaar in mijn tuin warmer wordt omdat ik er nu heel goed druiven kan telen, wat vroeger niet kon. In Havelte en Dieren aan de IJssel zijn professioneel wijngoederen die kunnen bestaan. Dat de biodiversiteit afneemt merk ik omdat er de laatste tien jaar geen wespennesten in mijn tuin voorkomen en die waren rond 1990-1995 nog heel gebruikelijk. En als ik in de jarennegentig met de auto door de polder naar Amsterdam en terug reed was mijn autoruit een smurriebende van de muggen. Die zijn er niet meer. En dan heb je de zeespiegelstijging en smeltende gletsjers.
Op zichzelf bewijzen al die voorbeelden niet een structurele opwarming van de aarde door mensenwerk. Daarvoor ben ik overgeleverd aan kritisch geanalyseerd en door andere wetenschappers gevalideerd onderzoek in duidende studies waarin dat verband wordt aangetoond. Als het bewijs van het effect van broeikasgassen zo overweldigend wie ben ik dan om me er niet mee te verenigen.
Conclusie: wat staat ons te doen?
Wat staat ons te doen? Ik weet het niet zeker, zoals ik wel weet dat de aarde rond is en niet plat. Ik denk dat het klimaat verandert en de aarde opwarmt. Ik denk dat natuurlijke processen buiten menselijk handelen om invloed hebben op de klimaatverandering. Ik denk ook dat de uitstoot door menselijk handelen van broeikasgassen de aarde opwarmt. Ik vind dat nogal wat. Dat de mens, de industrieën, ons economisch handelen, zo’n enorme invloed hebben op de temperatuur op aarde en daarmee op de natuurrampen die zich steeds heftiger voltrekken. De mens als onderdeel van de natuur gaat daarmee zijn bevoegdheden verre te buiten. De mens speelt voor God.
Sinds de jaren zeventig, toen ik als jonge verslaggever werd opgevoed met rapporten van de Club van Rome en bijvoorbeeld “Klein is mooi” van Schumacher is het proces van uitbuiting van de aarde, mens en dier, niet gekeerd. Het is ernstiger geworden omdat de hebzucht overwon, niet de zorg. Het hele economische- en maatschappelijke systeem is gericht op hebzucht en het hoogste rendement op geïnvesteerd vermogen. We moeten meer doen dan doorrollen naar groen zonder het systeem aan te pakken, als dat nog mogelijk is.
Misschien is er nu meer bewustzijn over wat mensenhanden onze natuurlijke omgeving aandoen en verpesten. Het is daarom een tijd om te verbinden en naar elkaar te luisteren, niet tegen elkaar op te staan. Dat betekent dat wij mensen, in Nederland, Europa en de hele wereld stap voor stap moeten leren elkaar, alle dieren en de natuur te beschermen. En daarnaar te handelen. Dat kost tijd en strijd. De intrinsieke groeikracht van de natuur zelf is zo sterk dat die tijd er is. Word het eens over de richting naar een schone, koelere aarde. Luister naar elkaar.
[1] Het CBS berekende in 2020 dat 85% van de bevolking vanaf 18 jaar het belangrijk vindt dat de overheid zich bezighoudt met klimaatbeleid; 42% vindt dat het klimaatbeleid van de overheid niet ver genoeg gaat; 62,5% vindt klimaatverandering een groot probleem en 6% gelooft niet dat er klimaatverandering is, of weet het niet. Dat zijn een miljoen Nederlanders van 18 jaar en ouder.
Wilt u reageren? Log dan eerst in of maak een account aan.
Login vergeten? Reset wachtwoord.