Het was een unieke ervaring: een weekje vakantie in Leiden en Den Haag. Leiden inspireert als studentenstad; al die fietsen, heerlijk. De energie van jonge mensen spat eraf. En bij Kijkduin stak ik mijn tenen in zee. Mijn lichaam, geest en ziel integreerden ietsje meer.

Dag één: bespiegelingen

Een diepere tantra massage

Ik leef in de fase van de voorbereiding op voorbij aards leven, ook al kan dat nog jaren duren en hoe dat ook mag zijn. We hebben het erover, mensen van mijn generatie. Ik gaf mezelf alle kansen intensiteit en verdieping te ondervinden tijdens een tantramassage, in Leidse musea en bij een bijzondere ontmoeting  met een bisschop en zijn vrouw aan het strand van Kijkduin. En ik reisde weer eens met de trein: een verademing van luxe want het was niet druk. “Een bisschop en zijn vrouw”, kan dat, hoor ik je denken. Ja, dat kan.

Na een paar remmende coronajaren, een klaplong, longontsteking en een gescheurde heup na een val met de racefiets – wie doet dat ook op jouw leeftijd, dommie – was ik ineens het thuiszitten zat. Ik was  ongemerkt mijn “tachtiger jaren” ingerold en als er niets ondernomen zou worden zou ik verleppen, zoals margrieten die geen water krijgen. Mijn  jaren tachtig ervaar ik als veel meer beschouwend dan mijn jaren zeventig, waarin ik nog zeer ondernemend was. Er is meer bespiegeling in deze periode van voorbereiding op wat komt. “Waar gouden de portalen zijn, Hoe zullen daar de zalen zijn!” schreef mijn idool Jacqueline van der Waals. Ik ging een weekje weg.

De aanleiding voor de tocht was de behoefte aan een diepe tantra massage zoals ik die zeven jaar eerder ook al eens bij haar mocht beleven. Bij het woord  tantra reageren mensen meestal als door een adder gebeten. “Oh, dat seksgedoe”. Dat komt omdat er veel schijnvertoning voorkomt. Het kostte mij ook tijd en inspanning om een tantramassage te ontkoppelen van een erotische beleving en te transformeren in een geestelijke verrijking.

Met haar zachte vingertoppen schonk de Leidse professional Elizabeth Gyovai  mij in een sessie van twee uur mijn kinderlijke belevingen terug. Dankzij haar tedere, sterke aanrakingen. “Wat voel je” vraagt zij zo nu en dan. Ik ben niet gewend vragen over “voelen” te krijgen. Meestal is de vraag “wat vind je?”. Die doet een beroep op mijn denken, mijn verstand en ik heb niet zulke sterke meningen. Elizabeth heeft de zachtste en sterkste handen die ik ooit gevoeld heb en bespeelt mijn lichaam alsof het  de meest klankrijke vleugel is, ooit gebouwd. Ja, zo voelt dat: Chopin. Met loopjes over mijn ruggengraat en stevige streken langs zij, kont en benen die eindigen in het prikkelen van de delta tussen duim- en wijsteen en andere plekken.

De liefdevolle sereniteit van het samenzijn met de Hongaarse boorde ook andere oeroude gevoelens aan, over vóór mijn geboorte in mijn moeders baarmoeder, mijn babytijd en in het bijzonder die over de enorme menselijke schade welke de oorlog in Oekraïne veroorzaakt. Als die er is hoe kan ik dan hier zijn? De Tweede Wereldoorlog, die mijn leven bepaalde, herhaalt zich. Zoveel zinloze doden en  gewonden, zoveel getraumatiseerde levens. Ik ben vlak voor het begin van de Tweede Wereldoorlog geboren  en draag nog dagelijks de pijn mee die deze oorlog heeft veroorzaakt. Dat voorspelt geen goeds voor de overlevenden van de Oekraïne-oorlog. Terwijl Elizabeth als vakvrouw opereert, is deze tantra ervaring voor mij van grote energetische- liefdeskracht. Een ervaring die haast niet bestaan kan, die strijdt met de werkelijkheid en een teken van hoop is. Ik ben tijdens de massage dit keer niet in slaap gevallen. 

Worden als een kind

Zij streelt en oliet mij zoals je een baby na het baden op de commode doet. Ik voel me langzaam, ietwat kreunend, bijna wegglijdend, veranderen in een kind. Ik voel me licht, verlicht. Zij spreidt strelend het licht, tot een “pocket of light” zouden spirituelen zeggen. Ik associeerde de woorden met de gelijknamige gedichtenbundel van dominee Okke Jager, die indruk op mij maakte toen ik adolescent was: “Worden als een kind”. Een andere herinnering steeg op. Vroeger stelde ik voor mijn oom Jan Faber, oud zeekapitein en vooraanstaand Vrijmetselaar, een bundel met zijn gedichten samen met de titel “Naar het Licht”. Oom Jan is begraven op de begraafplaats van de Hervormde kerk in Blaricum. Wat zou ik graag nog eens met hem van gedachten willen wisselen.

Luisterend naar mijn lichaam probeer ik door haar losgemaakte erotische energie te verheffen naar een hoger niveau, lichaam en geest te integreren en te bewegen tot een bron van nieuwe, liefdevolle creativiteit. Een bron in mijzelf. Die ik eerst zou opslaan en  later misschien toepassen.

Haar massage gaf mij een vorm van zelfliefde, waarbij ik van mijzelf hield, inclusief mijn lijfelijkheid, een vorm waarin mijn zelfbewustzijn, mijn ik, niet meer ondergeschikt, niet meer dienend was aan de ander, maar autonoom. “Waarin ik zelf aan het stuur zat”, zou zakenvriend Jan Baan zeggen.

Met deze ervaringen, zonder er veel van te weten of over na te denken, schuurde ik langs de buitenste lagen van het tantrisch Boeddhisme, zonder de illusie te koesteren hierin een hoger niveau te hebben bereikt. Later zou blijken dat ik deze week nader in aanraking zou komen met andere gevoelens en gedachten voor ingewijden, van Boeddhisme, die ik als analytisch journalist voor mainstream media lang ver van mij afhield.

Dag twee: verdomd; toch de Shell!

Leiden in last

Na mijn intieme meditaties maakte ik me op voor mijn ontmoeting met het walhalla van de Nederlandse wetenschappen in plantkunde, geneeskunde, natuurkunde en sterrenkunde  dat Leiden herbergt in het fors gerenoveerde en door de gigant van de fossiele brandstoffen, Shell, medegefinancierde Boerhaave Museum. Struinend door de eeuwen heen zag ik welke grote  vooruitgang de mens heeft bereikt door fundamentele vragen te stellen en daarop antwoorden te zoeken. Maar tegen het licht van de huidige weer opzwepende discussie over de klimaatverandering door menselijk handelen is vooral de vraag: bereiken we wel vooruitgang? Toont Boerhaave vooruitgang wat eigenlijk achterruitgang is? Waar kijk ik naar? Kunnen we misschien transformeren van economische groei en winst maximering naar sociale- en geestelijke groei. Kunnen we tenminste het publieke- en het private domein volledig scheiden en de belangen van het bedrijfsleven verwijderen uit het publieke domein. Kan het volgende Kabinet wettelijk verbieden dat de publieke zaak – onderwijs en zorg – mede gefinancierd wordt door welk bedrijfsleven dan ook? Dat weet ik nu weer wel. Een wijze vriendin attendeert me erop dat je  het gecreëerde niet per se vanuit de mens hoeft te benaderen. Dat kan ook vanuit het dier, de natuur, de kosmos. Ik moest “omdenken”, zoals dat in de politiek nu heet.

In Boerhaave zie je eeuwenoude, maar ook eigentijdse schouders van de wetenschappelijke geschiedenis waarop onze huidige samenleving vol kennis en kunde is gebouwd. Het dwingt respect af en roept vragen op. De enorme vooruitgang in de medische wetenschap waardoor mensen zo oud worden dat onvoldoende verzorging is; de verworvenheden van de natuurkunde die aanboren van schaarse grondstoffen in de diepzeebodem mogelijk maken en daar de heersende natuur ontwrichten; de enorme schade die het winnen en gebruiken van fossiele brandstoffen teweegbrengt. Loop ik rond in een museum dat de westerse vooruitgang tentoonstelt? Wat voor vooruitgang is dat dan? Thuis zoek ik online verder naar antwoorden over mijn verontrusting en lees in het jaarverslag 2021 van Boerhaave dat Shell €50.000 subsidieerde en ik kom een artikel tegen van Femke Sleegers in Reclame Fossielvrij dat relevante vragen stelt.  Heeft Shell meer geld toegestopt?

Dag drie: terug naar Oma en  Opa

De hortus botanicus

Ik holde natuurlijk niet alleen van  museum naar museum. Leiden is geconcentreerd en leuk om rond te struinenn. Ik at van tijd tot tijd in gezellige restaurantjes die te duur en te slecht voedsel serveerden en  trof mezelf tweemaal in de bioscoop. Eerst in het Kijkhuis bij een romantische jaren zeventig film L’envol en later in de Lido bij de allernieuwste Walt Disney film “Indiana Jones and the Dial of Destiny”. Daar ontmoette ik Harrison Ford (1942) weer op het witte doek, wat een topacteur! Hij ontving nog meer dan $ 11 miljoen voor de rol die ging over de strijd om de macht over de ruimte tussen de VS en Rusland, waarbij ook weer een schat gevonden moest worden in Egypte. Een film vol oorverdovende, dus ongezonde, herrie waar bezoekers tinnitus van krijgen.  Toch was het leuk en heb ik gelachen.

Vrij associërend zwierf ik urenlang langs de plantkundige wonderen die de Hortus herbergt. Ze voerden met terug naar mijn geboortestreek Kalenberg waar ik de waterlelies kende in de petgaten. Nu zag ik de Victoria Amazonica in al zijn statige schoonheid in een van de kassen. Opa, als tuinder opgeleid op de tuinbouwschool van de Maatschappij van Weldadigheid in Frederiksoord, woonde als tuinbaas in de woning aan het koetshuis van het Huis te Bennebroek en onderhield de aan de hoofdpoort vast gebouwde Oranjerie vol tropische planten waarin hij zijn kleinkinderen onderwees. Die logeerpartijen bij Opa en Oma herinnerde ik me in de hortus weer. Opa en Oma dienden de laatste eigenaar van het Huis, freule Arnoldine Leonie Willink, die haar imposante bezit bij overlijden schonk aan de Hervormde Kerk in Bennebroek om er een tehuis “voor ouden van dagen van den gegoeden stand van te maken”. Dat is gebeurd en de monumentale historie van de ambachtsheerlijkheid is respectloos met de grond gelijkgemaakt. Monumentenzorg stond in de jaren zeventig nog in de kinderschoenen.

Het koetshuis bij het Huis te Bennebroek waar ik vaak bij Opa en Oma logeerde. Het is in de vorige eeuw met de grond gelijkgemaakt.

Dag vier: ontmoeting met de bisschop

Spirituele ontwikkeling

Ik ben een zoeker die het niet weet. Daarom deed ik mijn leven lang onderzoeksjournalistiek. Dat is het zoeken van antwoorden op Wie, Wat, Waar, Wanneer, Waarom en Hoe (5WH). Daarbij moest elk antwoord uit drie bronnen die elkaar niet kennen bevestigd worden voordat het “waar” is. Misschien kom je op die manier achter aspecten van wat waar is. Dé waarheid kan een mens niet zien, vrees ik, omdat die niet alleen empirische, maar ook filosofische en spirituele aspecten kent.

De Uelenspieghel in Uffelte

De laatste anderhalve dag van mijn “weekje weg” voerde me naar de Vogelwijk in ’s-Gravenhage waar Annette Langerhorst met haar echtgenoot, wiskundig ingenieur Gert-Jan van der Steen, woont bij hun Vrij-Katholieke kerk. Beiden stichtten vroeger de creatieve ontmoetingsplaats Uelenspieghel in Uffelte waar ik oud-verpleegster Annette leerde kennen als bewogen mens en bekwaam tango-danseres. Nu is de “krachtplek” Uelenspieghel, de “pocket of light”, ( daar is ’tie weer) ook natuurcamping. Annette en ik discussieerden eerder online over Covid-19 en haar onbegrip over de bepaalde maatregelen tegen de pandemie. We zouden bij strandtent De Kwartel gaan dineren om bij te praten en ik logeerde in de aantrekkelijke B&B van Ina, vlak tegen de duinen aan, een kwartiertje lopen van zee.

Het dinertje aan zee kwam er, maar niets in mij kon vermoeden welke richting het nam want ik wist niet dat Gert-Jan (78) bisschop was van de Vrij-Katholieke Kerk in Nederland. Omdat ik midden jaren vijftig vier jaar doorbracht als jonge student aan het Hervormd Internaat Nieuw Ruimzicht in Doorn ter voorbereiding van het – mislukte – doel om na een studie theologie aan de universiteit van Utrecht predikant te worden, voelde ik het als een grote eer om met de bisschop en zijn vrouw te tafelen. Aan het strand, waar de natuur in volle kracht haar rijkdom uitstalt. Bisschoppen van de VKK mogen getrouwd zijn, vandaar.

Er voltrok zich een wonder in de schemering van die avond aan zee. Net als bij mijn aankomst in Leiden met de verheffing van een ingewijde energetisch massage steeg ons gesprek op naar een hoger niveau van vrijheid van denken, voelen en geloven, een dieper bewustzijn, met vrijheid en hoop als enig redmiddel. Dat er veel meer is dan mijn 5WH-formule, de rationaliteit van de feitelijkheid in de krant, waarmee ik een werkzaam leven onderweg was. We bespraken existentie voorbij dit aardse leven, ziel, geest en lichaam, vormen van reïncarnatie. We liepen langzaam weg van de zee, tegen het duin op, zo nu en dan even stilstaand om mijn longen de kans te geven op adem te komen. Zij namen mij tussen hen in, gearmd, alsof zij me droegen. Ik huilde lichte, stille tranen. Van geluk.

Nb. Ik logeerde in Leiden in hotel d’ Oude Morsch, op loopafstand van alles wat je wilt zien en in de Vogelwijk bij Kijkduin in de vriendelijke B&B “at the Beach” van Ina op de Lohmanlaan 467, een kwartiertje lopen van de waterlijn.

Wilt u reageren? Log dan eerst in of maak een account aan.

Login vergeten? Reset wachtwoord.